Αν και 5.000 χρόνια ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το αφέψημα των φύλλων του τεΐου για ευχαρίστηση και τόνωση του οργανισμού, εν τούτοις, μόλις τα τελευταία είκοσι χρόνια οι ερευνητές προσπάθησαν να διαπιστώσουν τα ακριβή οφέλη του ανθρώπινου οργανισμού από την κατανάλωση του τεΐου.

Πράγματι, πολλοί ερευνητές σε διάφορα εργαστήρια στον κόσμο ασχολήθηκαν ερευνητικά με τη βιοεπίδραση των συστατικών του τεΐου. Οι κύριες ερευνητικές κατευθύνσεις αφορούν στην επίδραση που ασκεί το τέιον στο μεταβολισμό του σώματος, στη σχέση της κατανάλωσης τεΐου και της στάθμης της γλυκόζης και χοληστερόλης στο αίμα και τέλος στη δυνατότητα των κυττάρων του σώματος να οξειδώνουν τις ελεύθερες ρίζες με την επίδραση των συστατικών του τεΐου.

Τελευταία ελέγχεται και η δυνατότητα του τεΐου να εμποδίζει την αγγειογένεση σε καρκινικούς όγκους, η οποία ως γνωστόν βοηθά στην τροφοδότηση των καρκινικών κυττάρων με θρεπτικές ουσίες και στην περαιτέρω ανάπτυξη των καρκινικών όγκων, ενώ παράλληλα διευκολύνει τη διαφυγή καρκινικών κυττάρων με την κυκλοφορία του αίματος σε άλλους ιστούς και όργανα (μετάσταση) και την ανάπτυξη νέων καρκινικών όγκων σε άλλα τμήματα του σώματος.

Τύποι τεΐου

Υπάρχουν κυρίως τρεις τύποι τεΐου: το 'πράσινο' (green), το 'μαύρο' (black) και το 'καφετί' (oolong). Αυτοί οι τύποι προέρχονται από φύλλα του φυτού Camelia sinensis και ανάλογα με τον βαθμό ζύμωσης (επίδραση οξυγόνου αέρα) παράγονται τα τρία είδη του τεΐου.

Για την παραγωγή του 'πράσινου' διακόπτεται η ζύμωση (αερισμός) αμέσως μετά τη συλλογή των φύλλων του φυτού, ενώ όταν η ζύμωση παρατείνεται αρκετά τότε παράγεται το 'μαύρο' τέιον. Το 'καφετί' είναι μια ενδιάμεση διαδικασία, κατά την οποία ελέγχεται ο χρόνος ζύμωσης, έτσι ώστε να μην μαυρίσουν τα φύλλα του φυτού.

Το φυτό αυτό (Camelia sinensis) έχει τη δυνατότητα να παράγει κυρίως στα φύλλα χημικές ουσίες, γνωστές ως πολυφαινόλες, οι οποίες προφυλάσσουν από το ηλιακό στρες της φωτοσύνθεσης. Η ομάδα αυτή των πολυφαινολών περιλαμβάνει ουσίες όπως τα φλαβονοειδή, τα οποία ως γνωστόν περιέχονται σε πολλά φρούτα και λαχανικά και είναι υπεύθυνα για την αντιοξειδωτική δράση των προϊόντων αυτών ενάντια στις ελεύθερες ρίζες που αναπτύσσονται στα κύτταρα του σώματος. Η μεγάλη περιεκτικότητα του τεΐου σε αντιοξειδωτικούς παράγοντες, είχε ως αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ενδιαφέρον για περαιτέρω έρευνα στο φυτό αυτό.

Επίδραση του τεΐου στο βασικό μεταβολισμό

Πειράματα που πραγματοποιήθηκαν στην Αμερική και στην Αγγλία σε εθελοντές έδειξαν ότι η χορήγηση αφεψήματος τεΐου έχει ως αποτέλεσμα την πρόσθετη αύξηση κατά 3% της καταναλισκόμενης ενέργειας από τον οργανισμό, δηλαδή την πρόσθετη χρησιμοποίηση 67 θερμίδων ημερησίως σε σύγκριση με τους εθελοντές που κατανάλωσαν ισόποσο διάλυμα καφεΐνης ή απλό νερό. Τα πειράματα αυτά έδειξαν ότι άλλες ουσίες εκτός της καφεΐνης περιέχονται στο τέιον, οι οποίες προκαλούν την πρόσθετη αύξηση στο μεταβολισμό του σώματος.

Στην Κίνα πιστεύεται από πολλούς φυσιολόγους ότι η κατανάλωση πράσινου τεΐου επιφέρει απώλεια σωματικού βάρους. Πράγματι νεώτερα πειράματα έδειξαν ότι το πράσινο τέιον αυξάνει τα επίπεδα του βασικού μεταβολισμού και το ρυθμό οξειδώσεως του σωματικού λίπους.

Η πυκνότητα των περιεχομένων που περιέχονται στο αφέψημα του τεΐου ποικίλει ανάλογα με τον τρόπο προετοιμασίας (ανάμειξη), την αφαίρεση της καφεΐνης (decaffeinated), τον τρόπο ζύμωσης κατά την παραγωγή του, τη χρησιμοποίηση πάγου, την πρόσθεση γάλακτος κλπ.

Η πρόσθεση γάλακτος στο αφέψημα του τεΐου αποδείχθηκε σε μια έρευνα ότι προκαλεί δέσμευση των φλαβονοειδών με αποτέλεσμα τη μείωση των δραστικών αυτών ουσιών στο τελικό αφέψημα.

Επίδραση του τεΐου στο μεταβολισμό των λιπών

Πρόσφατα πειράματα έδειξαν ότι η πόση του τεΐου μειώνει τη στάθμη της χοληστερόλης και ως εκ τούτου πιθανώς μειώνει και τις παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς. Επίσης αποδείχθηκε πειραματικά ότι η κατανάλωση μαύρου τεΐου έχει ως συνέπεια τη μείωση των λιποειδών του αίματος μετά από περίοδο τριών εβδομάδων στο 60% των εθελοντών που συμμετείχαν στο πείραμα. Στο ίδιο πείραμα, δεν παρατηρήθηκε επίδραση πάνω στην πυκνότητα της 'καλής' λιποπρωτεΐνης.

Το περασμένο μήνα, στο επιστημονικό Συμπόσιο που αφορούσε την επίδραση του τεΐου ανακοινώθηκε ότι η κατανάλωση μαύρου τεΐου με ταυτόχρονη διατροφή με χαμηλή πυκνότητα λιπών και μάλιστα κεκορεσμένων έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ολικής και LDL χοληστερόλης σε σημαντικό βαθμό και ίσως, ως εκ τούτου, τη μείωση του κινδύνου των παθήσεων των στεφανιαίων αγγείων.

Επίδραση της δράσης της ινσουλίνης

Έρευνες στο εργαστήριο (in vitro) έδειξαν ότι το τέιον ενισχύει και επαυξάνει τη δράση της ινσουλίνης, ειδικά στα λιπώδη κύτταρα του ποντικού. Στη συνέχεια η έρευνα έδειξε ότι οι ταννίνες και οι φλαβίνες που περιέχονται στο τέιον είναι υπεύθυνες για τη δράση αυτή. Τα πειράματα συνεχίζονται και σκοπεύουν στο να αποδειχθεί η επίδραση του τεΐου στη στάθμη της γλυκόζης στο αίμα.

Ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας

Το τέιον περιέχει την υψηλότερη πυκνότητα σε φλαβίνες σχεδόν από όλα τα φυτά και το 95% αυτών ευρίσκεται υπό μορφή πολυφαινολών. Το πράσινο τέιον περιέχει πιο απλές μορφές φλαβινών, όπως είναι οι κατεχίνες, ενώ το μαύρο τέιον περιέχει περισσότερο σύνθετες φλαβίνες, όπως είναι οι θεροβιγίνες και οι θειοβλαβίνες.

Μερικές πολυφαινόλες του τεΐου αποδείχθηκαν εργαστηριακά (in vitro) ότι είναι περισσότερο αντιοξειδωτικές και από τις βιταμίνες A, C, και Ε, αν και πιστεύεται ότι δεν είναι όλες οι πολυφαινόλες του τεΐου είναι βιοδραστικές, όπως οι παραπάνω βιταμίνες.

Εν τούτοις, διαπιστώθηκε ερευνητικά ότι μια κούπα αφέψημα πράσινου τεΐου περιέχει 235 mg φλαβίνες, ενώ ένα μήλο περιέχει μόνο 16 mg και 10 mg βιταμίνης C. Σχεδόν το 90% των καταναλωτών χρησιμοποιεί το μαύρο ή το καφέ τέιον, αν και τα τελευταία χρόνια η χρήση του πράσινου τεΐου συνεχώς αυξάνεται.